Το Κρατικό Πιστοποιητικό Γλωσσομάθειας (ΚΠΓ) είναι ένα θεσμοθετημένο σύστημα εξετάσεων του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού. Στόχος του είναι η πιστοποίηση διαφορετικών επιπέδων γνώσης μιας ξένης γλώσσας, δηλαδή η πιστοποίηση του βαθμού ικανότητας που έχει αναπτύξει κάποιος ως προς την κατανόηση και την παραγωγή γραπτού και προφορικού λόγου στην ξένη γλώσσα. Οι εξετάσεις φέρουν τη σφραγίδα του Υπουργείου Παιδείας, το οποίο μέσω της Διεύθυνσης της Γνώσης Ξένων Γλωσσών, είναι υπεύθυνο για τη διενέργεια των εξετάσεων και για την έκδοση των αντίστοιχων πιστοποιητικών.
Το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού έχει αναθέσει το σχεδιασμό, την προετοιμασία και την εποπτεία των εξετάσεων στην Κεντρική Εξεταστική Επιτροπή (Κ.Ε.Ε.). Η επιτροπή αυτή είναι επταμελής και απαρτίζεται από έμπειρους, εξειδικευμένους, Πανεπιστημιακούς καθηγητές (μέλη ΔΕΠ) ξενόγλωσσων τμημάτων της ημεδαπής. Η επιτροπή αυτή έχει διετή θητεία και ορίζεται με υπουργική απόφαση. Η Κ.Ε.Ε. είναι υπεύθυνη για διευκρινίσεις σε ζητήματα μορφής και δομής που διέπουν την εξέταση καθώς επίσης και για ζητήματα βαθμολογίας. Η Κ.Ε.Ε. επίσης έχει και έναν συμβουλευτικό ρόλο, ενημερώνοντας το Υπουργείο Παιδείας για την περαιτέρω ανάπτυξη του εξεταστικού συστήματος, για νομοθετικές τροποποιήσεις, για αλλαγές στους κανονισμούς κ.τ.λ. Εκτός από την Κεντρική Εξεταστική Επιτροπή, υπάρχουν και δυο εισηγητές θεμάτων για κάθε γλώσσα, οι οποίοι μπορεί να είναι Πανεπιστημιακοί καθηγητές, Σχολικοί Σύμβουλοι ή εκπαιδευτικοί με αυξημένα προσόντα. Οι εισηγητές θεμάτων ορίζονται επίσης με υπουργική απόφαση και έχουν διετή θητεία.
Η επιστημονική ευθύνη για τις εξετάσεις του ΚΠΓ, στις διαφορετικές γλώσσες για τις οποίες διεξάγονται εξετάσεις μέχρι αυτή τη στιγμή, έχει ανατεθεί στα ξενόγλωσσα τμήματα των Πανεπιστημίων Αθηνών και Θεσσαλονίκης. Πιο συγκεκριμένα, το Πανεπιστήμιο Αθηνών είναι υπεύθυνο για το σχεδιασμό εξετάσεων στην Αγγλική, στη Γερμανική, στην Ισπανική και στην Τουρκική γλώσσα, ενώ το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης είναι υπεύθυνο για τη Γαλλική και την Ιταλική γλώσσα. Κάθε τμήμα έχει επίσης έναν/μια υπεύθυνο/η που ορίζεται μετά από πρόταση του ίδιου του τμήματος και έχει τη γενική εποπτεία α) της διαδικασίας της αξιολόγησης και β) της επιμόρφωσης των εξεταστών και των βαθμολογητών.
Οι ημερομηνίες στις οποίες διενεργούνται οι εξετάσεις προκηρύσσονται με απόφαση του/της Υπουργού Παιδείας. Οι εξετάσεις είθισται να λαμβάνουν χώρα κατά το πρώτο δεκαπενθήμερο του Νοεμβρίου και του Μαΐου αντίστοιχα. Κατά τη διενέργεια των εξετάσεων, ορίζονται από τη Διεύθυνση Πιστοποίησης της Γνώσης Ξένων Γλωσσών του Υπουργείου με τη βοήθεια των τοπικών αρχών, τα εξεταστικά κέντρα στα οποία προσέρχονται οι υποψήφιοι. Τα εξεταστικά κέντρα είναι επιλεγμένα δημόσια σχολεία με άρτιο υλικοτεχνικό εξοπλισμό. Ο αριθμός των εξεταστικών κέντρων καθορίζεται με βάση τον αριθμό υποψηφίων και τις γεωγραφικές-συγκοινωνιακές συνθήκες της κάθε περιφέρειας. Εξεταστικά κέντρα ορίζονται σε όλη τη χώρα, ακόμα και σε περιοχές με μικρό αριθμό υποψηφίων. Σημειώνεται δε ότι λειτουργούν και δυο ειδικά εξεταστικά κέντρα για άτομα με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (ΑΜΕΕΑ) στην περιφέρεια της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης. Σε κάθε εξεταστικό κέντρο, υπάρχει επιτροπή, η οποία απαρτίζεται από τον/την πρόεδρο, τους γραμματείς, και τους επιτηρητές που εξασφαλίζουν την εύρυθμη λειτουργία του εξεταστικού κέντρου και τις καταλληλότερες συνθήκες εξέτασης για τους υποψηφίους. Στα εξεταστικά κέντρα προσέρχονται και οι εξεταστές που αξιολογούν την προφορική επίδοση των υποψηφίων (Ενότητα 4). Τέλος, για τη μετάδοση των θεμάτων στα εξεταστικά κέντρα χρησιμοποιείται η υλικοτεχνική υποδομή των Πανελληνίων εξετάσεων που εξασφαλίζουν την πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Τα θέματα δηλαδή μεταδίδονται μέσω του συστήματος VBI (Vertical Blanking Interval) την ημέρα και ώρα της εξέτασης, διασφαλίζοντας έτσι το απόρρητο των θεμάτων των εξετάσεων.
Μετά τη διενέργεια των εξετάσεων, λειτουργούν δυο βαθμολογικά κέντρα. Το ένα βρίσκεται στην Αθήνα και στεγάζεται σε ένα ειδικά διαμορφωμένο χώρο του Υπουργείου Παιδείας. Πρόεδρος του βαθμολογικού κέντρου της Αθήνας είναι ο/η πρόεδρος της Κ.Ε.Ε. Το βαθμολογικό κέντρο της Θεσσαλονίκης λειτουργεί σε ένα ειδικά διαμορφωμένο σχολικό κτήριο και πρόεδρός του είναι ο/η αντιπρόεδρος της Κ.Ε.Ε. Τα βαθμολογικά αυτά κέντρα συγκεντρώνουν όλα τα τετράδια και τα έντυπα δοκιμασιών και απαντήσεων των υποψηφίων για τις γλώσσες που είναι υπεύθυνα. Σε οργανωτικό επίπεδο, σε κάθε βαθμολογικό κέντρο υπάρχουν Συντονιστές της διαδικασίας της βαθμολόγησης, που καθοδηγούν τους βαθμολογητές ως προς τη σωστή χρήση των κριτηρίων αξιολόγησης για τα γραπτά και τις αποδεκτές απαντήσεις στα ερωτήματα ανοικτού τύπου των Ενοτήτων 1 και 3, ελέγχουν τις βαθμολογικές διαφορές κ.τ.λ). Υπάρχει επίσης και μια διοικητική επιτροπή και μια γραμματεία, η οποία απαρτίζεται από προϊσταμένους της Διεύθυνσης Πιστοποίησης της Γνώσης Ξένων Γλωσσών. Η γραμματεία του βαθμολογικού κέντρου οργανώνει τα τετράδια με τα γραπτά των υποψηφίων σε πακέτα των 50, τα οποία αριθμούνται. Με τον ίδιο τρόπο οργανώνονται και τα απαντητικά φυλλάδια των Ενοτήτων 1 και 3. Οι βαθμολογητές καλούνται να βαθμολογήσουν τα τετράδια των υποψηφίων με τα γραπτά της Ενότητας 2 καθώς και τις σύντομες απαντήσεις (ανοικτά ερωτήματα) στα φυλλάδια των Ενοτήτων 1 και 3. Η βαθμολόγηση του κάθε τετραδίου γίνεται από δύο βαθμολογητές, ενώ των φυλλαδίων από έναν. Όταν ολοκληρωθεί η βαθμολόγηση και ο έλεγχος των εντύπων αξιολόγησης και των απαντητικών φυλλαδίων, αυτά εισάγονται στο σύστημα OMR (Optical Mark Reader) ώστε να κατοχυρωθούν οι βαθμολογίες.
Τέλος, τα δεδομένα της βαθμολογίας τα διαχειρίζεται το τμήμα Μηχανοργάνωσης του Υπουργείου. Τα δεδομένα που συλλέγει τα προωθεί στις Επιστημονικές Ομάδες της κάθε εξεταζόμενης γλώσσας, στην Κεντρική Εξεταστική Επιτροπή και στη Διεύθυνση Πιστοποίησης της Γνώσης Ξένων Γλωσσών. Η έκδοση αποτελεσμάτων γίνεται από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού με πίνακα επιτυχίας, ο οποίος κυρώνεται από τον/την Υπουργό. Με βάση τον πίνακα αυτό, χορηγείται στους επιτυχόντες κάθε επιπέδου, το Κρατικό Πιστοποιητικό Γλωσσομάθειας. Η παραλαβή των πιστοποιητικών γίνεται από τη Διεύθυνση ή το Γραφείο Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης όπου ο/η υποψήφιος/α είχε υποβάλει την αίτησή του/της. Οι υποψήφιοι ενημερώνονται για την αναλυτική και συνολική τους βαθμολογία από τις Διευθύνσεις ή τα Γραφεία Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης όπου είχαν υποβάλει την αίτησή τους ή από την ιστοσελίδα του ΚΠΓ με τη χρήση προσωπικού κωδικού πρόσβασης.
